Sự Tiến Hóa Có Thể Giải Thích Tại Sao Khi Có Bạn Gái, Đàn Ông Lại Trở Nên Thu Hút Hơn
Đây là một lời gợi ý cho các chàng trai đang gặp khó khăn trong công cuộc tìm kiếm “nửa kia” của mình: hãy “thuê” một người phụ nữ giả làm bạn gái thật chuyên nghiệp cho một buổi tối lên đồ xuống phố vui chơi. Một cô bạn gái lôi cuốn và xinh đẹp sẽ giúp bạn bắt chuyện dễ dàng hơn với các mối hẹn có triển vọng trong tương lai. Ít nhất, đó là lời quảng cáo của những công ty đang cung cấp dịch vụ này.
Tuy nhiên, có lẽ còn có một mối lợi tiềm ẩn khác từ người “bạn gái hờ” này của bạn, một điều mà đã được hình thành từ sâu trong tâm trí chúng ta. Những người phụ nữ đang tìm kiếm bạn trai dường như có xu hướng bị hấp dẫn bởi những người đàn ông đã có người yêu hơn. Đây là ý niệm đã khắc sâu trong tâm lý học đại chúng, nhưng trên thực tế nó được dựa trên những giả thuyết khoa học cho rằng những “gái thẳng” (dị tính) đang thực hiện việc “sao chép lựa chọn bạn đời”. Cụ thể hơn thì đó là phụ nữ tiết kiệm thời gian và công sức để tìm được một người bạn đời như ý nguyện bằng cách lựa chọn một người đàn ông “đã có chủ”, những người đã được lựa chọn bởi các cô gái khác.
Các nhà nghiên cứu đã đưa ra dẫn chứng bằng tư liệu cho việc lựa chọn bạn đời một cách sao chép ở động vật từ loài gặm nhấm cho đến các loài chim và cá. Nhưng liệu con người có làm điều này không vẫn còn là một câu hỏi mơ hồ.
“Tình yêu Cá bảy màu”
Về lý thuyết, việc theo đuổi những người đàn ông đã có bạn gái có những lợi ích nhất định. Các nhà sinh vật học dự đoán rằng việc sao chép lựa chọn bạn đời xảy ra khi quá trình sinh sản đòi hỏi quá nhiều từ một giới tính - chẳng hạn như mang thai, cho con bú và nuôi dạy con cái - mà không cần bất cứ điều gì đối với giới tính còn lại, ngoài việc thụ tinh. Bởi vậy, việc tìm kiếm một nửa kia hoàn hảo là mục tiêu trọng yếu của giới sẽ chịu trách nhiệm nuôi dạy những đứa con tương lai, mà ở phần lớn các loài động vật có xương sống, sẽ là con cái.
Con cái có thể lựa chọn giữa việc mất công quan sát và đánh giá về gen của con đực và các thuộc tính của một “người cha” dựa trên các dấu hiệu về hành vi hoặc thể chất, như lớp lông bóng mượt hay các điệu nhảy giao phối quyến rũ; hoặc bỏ qua hoàn toàn chuyện này và đơn giản lựa chọn những con đực đã được các con cái khác lựa chọn trước đó.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà sinh vật học đã đưa ra giả thuyết rằng sự sao chép lựa chọn bạn đời có tồn tại nhưng họ chỉ quan sát được nó chứ không có nghiên cứu khoa học cụ thể. Bằng liên trực tiếp đầu tiên của vấn đề này được tìm thấy từ các nghiên cứu trên cá bảy màu vào những năm 1990.
Các nhà nghiên cứu để những con cá bảy màu cái lựa chọn những con đực trong bể của họ. Nhìn chung, cá bảy màu lựa chọn bạn tình dựa trên kích thước, chiều dài đuôi và màu sắc - trong đó màu cam rực rỡ là được yêu thích hơn cả. Chỉ cho đến khi các nhà khoa học bổ sung thêm một lớp kính nhựa mỏng (Plexiglas) cho phép một con cá có thể xem một đôi cá khác tán tỉnh thì sau đó, những “cô nàng quan sát viên” này lại có khuynh hướng chọn con đực đã được tán tỉnh trước đó, ngay cả khi có một con cá màu cam rực rỡ hơn ngay trước mắt. Nếu một con con cá đực ban đầu được tán tỉnh trong một thời gian dài hơn hoặc bởi nhiều “cô nàng” hơn thì cơ hội được chọn của chúng thậm chí còn tăng hơn nữa.
Sao chép lựa chọn bạn đời đã được quan sát thấy ở các loài khác, bao gồm chim cút, chuột và chuồn chuồn. Vậy chúng ta thì sao? Trong quá trình tiến hóa của loài người, nó không thực sự rõ ràng để nói những người cha có liên quan đến việc nuôi dạy trẻ em như thế nào. Đàn ông có lẽ đã “đầu tư” nhiều hơn những ông bố cá bảy màu, nhưng về mặt sinh học, thì họ cũng chỉ phải cung cấp tinh trùng mà thôi. Một người đàn ông có thể có vẻ bề ngoài tốt, nhưng lại mang gen xấu. Nếu vậy thì người phụ nữ sẽ vẫn phải nuôi đứa con mang gen di truyền DNA không tốt của người cha đó. Do đó, sẽ là an toàn hơn nếu một người phụ nữ lựa chọn người đàn ông đã trải qua sự đánh giá chặt chẽ của một người phụ nữ khác.
Nhưng kịch bản đó còn phụ thuộc vào khuôn mẫu về sự tương tác giữa các thành viên gia đình trong quá khứ xa xôi của chúng ta - điều mà các nhà nghiên cứu tranh luận rất nhiều. Trường hợp về sao chép bạn đời của con người là thiếu căn cứ.
Đánh giá khả năng hẹn hò của anh ấy
Các thí nghiệm để phát hiện sao chép bạn đời ở người thường diễn ra như sau: Các nhà nghiên cứu yêu cầu người tham gia đánh giá mức độ hấp dẫn hoặc mong muốn của họ đối với một người thông qua những bức ảnh không được tiết lộ rõ ràng là họ đã có bạn gái hay chưa. Đôi khi, sức quyến rũ của những đối tượng trong hình này rất phong phú vì có sự can thiệp của các thao tác kỹ thuật số hoặc sử dụng một số mô hình khác nhau.
Phần lớn các nghiên cứu đã thử nghiệm sự ấn tượng của phụ nữ quan hệ tình dục khác giới về đàn ông với bạn gái. Hầu hết các đối tượng thử nghiệm là các sinh viên đại học tại các trường đại học phương Tây - đăng ký vào các lớp tâm lý học - như đúng với nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này. Vì vậy, những đánh giá về con người nói chung nên được xem xét thận trọng cho đến khi có nhiều dữ liệu từ những người ở nhiều lứa tuổi, văn hóa, trình độ học vấn, bản sắc giới tính và khuynh hướng tình dục.
Nhưng dữ liệu chúng tôi đưa ra cho thấy rằng việc hẹn hò cùng với một người phụ nữ - đặc biệt là một người phụ nữ đẹp và có tầm ảnh hưởng - sẽ làm tăng sức hấp dẫn của người đàn ông đó trong mắt những người phụ nữ xung quanh. Trong một đánh giá năm 2018, 16 trong số 18 nghiên cứu cho thấy việc bổ sung thêm hình ảnh người mà chỉ cần nhìn thôi cũng có thể đoán được là bạn gái vào một bức ảnh của người đàn ông sẽ khiến những người phụ nữ khác cho rằng anh ta hấp dẫn hoặc đáng khao khát hơn so với những người đàn ông độc thân. Ngoài ra, các nghiên cứu làm thay đổi vẻ đẹp của những người bạn gái đó cho thấy, làm cho cô gái trở nên hấp dẫn hơn cũng sẽ làm tăng sức hấp dẫn cho bạn trai của cô ấy.
Động cơ cho việc sao chép bạn đời
Giả sử vẫn cứ giữ nguyên những nhận định đã nói trên, vậy các câu hỏi tiếp theo được đặt ra đó là: Tại sao sức hút lại của người đàn ông lại được cải thiện khi họ đã có bạn gái? Điều này có thực sự đại diện cho việc sao chép bạn đời hay không?
Nếu vậy, những người phụ nữ xung quanh nên tin tưởng một cách có ý thức hoặc tiềm thức, rằng đàn ông trong các mối quan hệ thể hiện những phẩm chất tốt đẹp một cách rõ ràng đối với bạn gái của họ nhưng không có nghĩa là anh ta cũng sẽ đối xử với người phụ nữ khác như vậy. Nhưng họ lại suy nghĩ theo cách nào đó giống như “ Anh ấy không phải là một người đàn ông quyến rũ, nhưng hẳn là phải có một ___ tuyệt vời thì cô ta mới hẹn hò với anh ấy”. Và chỗ trống này, họ có thể điền là tính cách, sự quan tâm, ham muốn tình dục, tài khoản ngân hàng, vân vân.
Để kiểm tra trực tiếp điều này, một nghiên cứu Tâm lý học tiến hóa năm 2016 đã cùng đưa ra bức ảnh của một cặp nam-nữ, nhưng lại đưa ra những nhận định khác nhau về mối quan hệ của họ, như: người yêu, anh chị em nuôi, anh em họ hoặc người yêu cũ. Những người tham gia đánh giá mức độ hứng thú của họ đối với người đàn ông cao hơn khi người đàn ông đó ở cùng với bạn gái hơn là với người thân hoặc người yêu cũ. Họ cũng đã đánh giá những phẩm chất bên trong của người đàn ông đó, bao gồm trí thông minh, sự đáng tin cậy, hài hước, giàu có và sự hào phóng. Như bạn có thể đoán, bức ảnh người đàn ông bên cạnh bạn gái đã ghi điểm cao hơn trên số liệu đánh giá về các phương diện này.
Đi theo những người đi trước
Những nghiên cứu này có thể phản ánh việc sao chép lựa chọn bạn đời đã không còn mới nữa. Nhưng một số nhà nghiên cứu ủng hộ một giả thuyết khác: Kết quả sao chép người bạn đời của loài người có xu hướng chung là học hỏi từ người khác thay vì giải quyết vấn đề một cách độc lập. So với tinh tinh -họ hàng tiến hóa gần nhất của chúng ta, con người bắt chước những người ngang hàng với mình thường xuyên hơn nhiều. Theo nghiên cứu nhân loại học thì điều này đặc biệt đúng với các cá nhân có tầm ảnh hưởng nhất định và khi phải đối mặt với một quyết định có tính rủi ro cao với kết quả không chắc chắn.
Ví dụ, một bài báo cáo khoa học năm 2018 về 49 người phụ nữ tham gia đánh giá mức độ hấp dẫn của họ về các bức ảnh có khuôn mặt nam, bàn tay nam và nghệ thuật trừu tượng dựa trên thang điểm từ 1 đến 100. Tiếp theo, mỗi người tham gia đã quan sát sự đánh giá điểm từ những người phụ nữ xung quanh như một dấu hiệu phổ biến ý kiến, họ đã đánh giá lại các bức ảnh ngay sau đó. Xếp hạng tổng thể ban đầu của các khuôn mặt đã thay đổi từ 13 điểm lên mức trung bình. Nhưng điều tương tự cũng đúng với kết quả đánh giá về tay (13 điểm) và nghệ thuật trừu tượng (14 điểm). Việc sao chép đã mở rộng phạm vi đối với việc lựa chọn bạn trai.
Con người có lẽ có khuynh hướng tiến hóa làm cho mọi việc trở nên an toàn bằng cách bắt chước người khác, từ việc chọn chồng cho đến lựa chọn những tác phẩm nghệ thuật . Hoặc, trong quá trình tiến hóa của loài người, điều này có thể đặc biệt có lợi cho phái nữ khi bắt chước các quyết định về lựa chọn đối tượng - tính áp dụng đang làm ảnh hưởng đến các quyết định hẹn hò ngày nay.
Vậy thì, con người bản chất là những “người yêu cá bảy màu” hay chỉ là những kẻ bắt chước nói chung? Hiện vẫn chưa có một đáp án chắc chắn về vấn đề này.
Dịch: Yan Xi
Biên tập: Ashley
Minh họa: Lilien
