"Đừng bao giờ dựa dẫm vào một người đàn ông,” cha cô nói với cô. “Họ sẽ luôn chỉ khiến con thất vọng.” Vì thế cô không bao giờ tin ai, và họ vẫn khiến cô thất vọng.

Tôi lưu lại tin nhắn thoại được gửi từ Texas, khi anh rời khỏi bữa tối trước một đám cưới trong trạng thái say xỉn.

“Anh nhớ em,” anh nói. “Em là điều tuyệt vời nhất đến với anh, anh thật may mắn vì có em trong đời. Cảm ơn em. Anh mong mình sẽ sớm gặp nhau.”

Trong gần một năm, tháng nào chúng tôi cũng hẹn hò với nhau vài lần. Những bữa ăn và những cuộc làm tình đều ở ngưỡng “tạm được”.

Đôi khi chúng tôi cùng uống những ly bia craft trước hiên nhà anh. Anh sẽ kể cho tôi nghe về tuổi thơ của mình ở vùng Tây Trung nước Mỹ, những năm tháng sôi động khi anh học đại học, khi bạn gái cũ phản bội, lịch sử công việc không mấy suôn sẻ và cuộc ly hôn không mấy gì tốt đẹp của cha mẹ anh.

Thi thoảng chúng tôi leo núi, bàn luận chuyện chính trị, hay đi dạo qua những con phố, dùng bữa ở một nhà hàng chìm trong bóng tối và trò chuyện về những cuốn sách. Có lúc, chúng tôi cuộn vào nhau như những chú mèo con trên giường anh, thỉnh thoảng thì trên giường của tôi. Buổi sáng anh thường pha cà phê thuộc dự án thương mại công bằng mà anh mua ở những châu lục anh từng du lịch qua và chuẩn bị bữa sáng ngon lành cho tôi trước khi tôi chạy vội đến chỗ làm.

Tôi coi anh như người yêu, dù anh không bao giờ thật sự nói yêu tôi. Khi nghĩ ngợi, tôi sẽ hỏi anh rằng chúng tôi đang làm gì vậy, anh muốn cái gì và chuyện của chúng tôi sẽ đi đến đâu. Anh luôn cảm thấy không thoải mái với những câu hỏi kiểu vậy, nhưng nếu tôi thẳng thắn, anh sẽ trả lời.

Rằng không, anh không hề gặp gỡ ai khác. Không, anh không hề làm tình với người khác. Không, anh không muốn điều đó chút nào.

Nhưng anh không muốn giới thiệu tôi với bất cứ ai trong cuộc sống của mình. Thậm chí cả khi tôi đề nghị. Và anh không hề kể cho gia đình mình nghe về tôi, dù tôi biết tất cả về họ.

Khi tôi cảm thấy lạnh, anh sẽ nhường chiếc áo khoác cho tôi. Khi tôi lao đi trên phố khi một chiếc xe hơi phóng vụt qua, anh sẽ tóm lấy tay tôi để kéo tôi lùi lại. Anh nắm tay tôi ở những nơi công cộng khác, nhưng anh không bao giờ gọi tôi là bạn gái. Anh không thích định nghĩa mối quan hệ. Anh nói tôi là “bạn là con gái” của anh. Và anh tự gọi mình “bạn là con trai” của tôi. Anh trẻ hơn tôi, nhưng những thuật ngữ này khiến anh có vẻ già hơn hẳn.

Ở thời điểm ấy, cuộc sống của tôi xoay quanh sự nghiệp, sức khỏe, những đường chạy dài cùng chú chó săn cừu giống Úc của mình, một cuộc sống xã hội sôi động và những khoảng thời gian yên tĩnh đủ để đọc một cuốn sách mỗi tuần. Tôi mừng vì anh không đòi hỏi, rằng anh không gọi điện chỉ để kiểm tra. Anh không nhắn những tin kiểu “chào buổi sáng người đẹp” khi muốn được tôi chú ý hay chúc tôi ngủ ngon với biểu cảm mojis chỉ để xem tôi đã về nhà hay chưa.

Khi nhắn tin cho nhau, chúng tôi trao đổi thông tin về thời gian và địa điểm gặp mặt. Khi tôi hỏi anh đang làm gì, anh sẽ trả lời ngắn gọn bằng một hay hai từ. Khi chúng tôi ở bên nhau, anh thường nói rằng anh rất biết ơn vì tôi đã không kỳ vọng quá nhiều.

Tôi thì chỉ thấy mừng vì anh không trút những vấn đề của mình lên đôi vai đã quá tải của tôi.

Anh có nhiều điểm không giống cha tôi, nhưng đôi khi sự hiện diện của anh khuấy động những kí ức. Khi cha dạy tôi lái xe, ông muốn tôi phải biết cách thay săm xe và thay dầu, và có thể gọi tên mọi bộ phận của máy xe.

“Đừng bao giờ dựa dẫm vào một người đàn ông,” ông nói. “Họ sẽ luôn khiến con thất vọng. Con chỉ có thể tin tưởng vào chính mình. Con cần biết cách xử lý chiếc xe này.”

Tôi có một nhóm bạn nữ, họ là những người có thể nói ra câu “Tớ yêu cậu” rất dễ dàng và thường xuyên, và thường viết thiệp cũng như tặng hoa hay sách cho tôi vào các dịp lễ hội. Tôi cũng từng muốn nhận được điều này từ “người bạn là con trai” của mình, nhưng tôi chưa bao giờ cần điều đó.

Tôi chưa bao giờ nghe từ bất cứ ai trong gia đình mình thể hiện tình yêu, và tôi dành cả thời thơ ấu để cố gắng được công nhận và tôn trọng để có thể nghe những lời này. Tôi không nghĩ mình muốn làm đủ mọi cách chỉ để giành lấy lời yêu thương từ người yêu mình.

Lớn lên ở một khu trại tôn giáo biệt lập ở vùng núi ở California, tôi còn quá trẻ để hiểu mình và anh chị em mình đã bị thờ ơ thế nào, những lúc tôi phải tự kiếm thứ gì đó để ăn, lục lọi thùng đồ ăn cứu trợ của chính phủ hay xin ai đó cho ở nhờ.

Tất cả chúng tôi đều nhận ra rằng cha mẹ không thể bảo vệ mình, dù chúng tôi muốn hay cần họ đến thế nào. Chúng tôi học được điều này trước cả khi học cách dựa dẫm vào ai đó. Khi tự lực là thứ bạn buộc phải học khi còn nhỏ, bạn sẽ khó có thể làm điều ngược lại khi lớn lên.

Một tối, khi “người bạn là con trai” và tôi chờ dọn món ở một nhà hàng, anh nói, “Anh cần phải thú nhận điều này.”

Tôi yêu niềm đam mê của anh với ẩm thực, cách anh quan tâm đến nơi chúng được nuôi trồng, màu sắc, kết cấu và độ dinh dưỡng của chúng. Cảm giác quan sát anh nấu ăn rất dễ chịu. Và cũng rất tuyệt khi tôi còn không phải nhìn vào thực đơn mà có thể nhờ anh gọi món cho tôi ở nhà hàng. Thưởng thức bữa ăn cùng anh khiến tôi cảm thấy mình được chăm sóc.

Anh lo lắng nhìn tôi, với vẻ nghiêm trọng. Anh nắm lấy tay tôi và nói, “Anh từng bị ngộ độc thức ăn ở đây vài năm về trước.”

Tôi bật cười.

 “Không buồn cười chút nào,” anh nói. “Anh đã rất thảm hại.”

“Em xin lỗi,” Tôi nói. “Chỉ là, điều này thật kỳ quặc, nhất là khi em chỉ vừa mới gọi món xong. Anh chỉ vừa mới nhớ ra thôi à? Anh có muốn rời khỏi đây không?”

 “Anh không thể phân biệt khi em nói đùa hay nói thật,” anh nói.

Đàn ông thường không thể phân biệt giữa một nụ cười do vui và một nụ cười tự vệ, đây là lý do nụ cười tự vệ có sức mạnh bảo vệ rất hiệu quả. Tôi lại xin lỗi.

 “Nhưng lần đó là do món thịt,” anh nói. “Anh gọi đồ ăn chay hôm nay, chắc không có vấn đề gì đâu. Anh chỉ nghĩ em nên biết.”

“Cảm ơn anh,” tôi nói, dù không biết mình cảm ơn vì điều gì.

Mẹ tôi tự học để trở thành một nhà thực vật học. Khi gia đình chúng tôi sống cùng nhau bên sườn núi, chúng tôi sẽ đi nhặt trái mọng và cây tầm ma, cây yucca và hạt sồi. Chúng tôi phơi khô và luộc hay nướng những cây trái này để ăn qua ngày.

Đây chắc chắn không thể thuộc về những điều có thể coi bị tước đoạt trong quãng thời gian thơ ấu. Ngọn núi đầy sự sống. Cha mẹ tôi thường đi xa trong khoảng thời gian dài, và họ không bao giờ nói lời yêu, nhưng cuộc sống trên núi luôn màu mỡ và bền lâu. Tôi học cách tồn tại từ chính nơi đó.

Sau khi ăn tối cùng người bạn nam giới của mình và không bị ngộ độc, chúng tôi quay trở về nhà anh. Anh lấy ra hai cốc nước và nói với tôi rằng anh quyết định sẽ từ bỏ đồ uống có cồn. Tôi chưa từng chứng kiến anh uống quá nhiều rượu hay uống thường xuyên, nên tôi hỏi anh tại sao phải làm vậy.

 “Anh nghĩ như thế sẽ lành mạnh hơn.”

Anh đang luyện tâp thể lực cho cuộc thi chạy marathon lần thứ ba.

“Cũng có lý,” tôi nói. “Em không cần uống rượu khi chúng ta ở cùng nhau, nếu điều đó khiến anh thấy dễ dàng hơn.”

 “O.K.,” anh nói. “Em muốn thế nào cũng được.”

Tôi chưa từng nghĩ về những điều mình mong muốn, và không biết cách hỏi, nhưng sau đó, tôi không còn mang bia đến nhà anh, do vậy những tối trên hàng hiên cũng không còn nữa.

Vào ngày sinh nhật tôi, anh tặng một bình nước.

Vài tuần sau khi bỏ rượu bia, anh xuất hiện trước cửa nhà tôi, mang theo đồ ăn thực dưỡng và sô-cô-la đen được sản xuất ở địa phương.

Tôi nói với anh rằng tôi yêu anh. Anh yên lặng trong khoảng thời gian dài. Tôi quan sát khuôn mặt anh để tìm kiếm câu trả lời. Anh không mỉm cười. Anh chỉ yên lặng như vậy.

“Em chỉ nghĩ là anh nên biết,” tôi nói.

Anh không hề nói cảm ơn.

“Anh muốn đi dạo không?” tôi hỏi.

“Có,” anh nói, và chúng tôi cùng đi dạo.

Trên đường đi, anh kể cho tôi những câu chuyện dài ở văn phòng, về cấp bậc và chính trị của hệ thống quyền lực ở đó. Khi quay trở lại nhà tôi, anh quan sát những cuốn sách. “Em có rất nhiều sách về phụ nữ trên giá,” anh nói.

“Em cũng có nhiều sách về đàn ông,” tôi nói. “Anh chỉ không nhận ra bởi giá sách của anh không có sách về phụ nữ.”

Anh lại yên lặng một lúc, dù có cảm giác sự im lặng đó kéo dài vô tận, nhưng tôi đang ngồi trên ghế và bắt đầu đọc sách, chờ anh kết thúc việc nghiên cứu những cuốn sách của mình. “Em nói đúng,” anh nói. “Anh chưa bao giờ nghĩ về điều này, nhưng anh đúng là không có sách về phụ nữ.”

“Em biết,” tôi nói. “Em đã xem chúng.”

Anh gửi cho tôi vài tin nhắn sau đó để nói rằng anh nghĩ đến tôi. Đôi khi anh thêm biểu tượng trái tim. Đôi khi tôi nhắn lại với biểu tượng trái tim. Tôi không đề nghị gặp anh và anh không đề nghị gặp tôi.

Tôi đã quay trở lại ngọn núi tuổi thơ rất nhiều lần, lần nào cũng nghĩ đó sẽ là lần cuối cùng. Tôi có thể dành ra phần đời còn lại để tiếp tục quay trở về đó và không bao giờ thực sự đến được đích. Nhưng tôi không bao giờ quay trở lại với anh.

Tin nhắn thoại trong lúc say rượu được gửi từ Texas là lần nói chuyện gần đây nhất của anh, kể từ sau vài tháng trước khi chúng tôi ngừng gặp nhau là tin nhắn với câu nói “Anh yêu em”.

Với một vài người trong số chúng ta – dù độc lập đến đâu – điều này vẫn là không đủ.

Michelle Dowd, The New York Times (Vân Anh dịch)